افزایش قیمت برنج در مازندران ؛ سود در جیب دلالان!!

شمال فردا: قیمت برنج طارم محلی در بازار مازندران به علت کمبود شالی، پنج تا هفت هزار ریال در هر کیلوگرم افزایش یافته است و از آنجایی که شالی در اختیار کشاورزان نیست، سود آن به طور عمده نصیب واسطه ها و دلالان می شود. به گزارش خبرنگار ایرنا، هر چند اقتصاد حکم می کند که کاهش عرضه و یا افزایش تقاضا سبب افزایش قیمت شود اما گاهی برخی عوامل جانبی نیز تاثیر عمده ای بر قیمت های بازار می گذارد و از جمله این شرایط می توان به امر دلالی اشاره شود که دامن برنج مازندران را در بازار گرفته است.  

بررسی های میدانی در بازار و شالیکوبی های استان مازندران نشان می دهد که مقدار شالی در شالیکوبی ها و نزد شالیکاران اندک است اما همچنان به اندازه کافی برنج در بازار وجود دارد که به طور عمده در اختیار واسطه هاست و دلالان تاحدودی فارغ از اصل عرضه و تقاضا ،قیمت های بازار را تعیین می کنند.

در حال حاضر قیمت هرکیلوگرم برنج 'طارم محلی 'با میانگین حدود هفت درصد شکستگی که تا دو هفته پیش حدود 32تا 34 هزار ریال بود، به 38تا 39 هزار ریال افزایش یافته است . اینکه گفته می شود شالی در اختیار کشاورز برای تبدیل بسیار کم است ولی عرضه برنج وجود دارد ،نشانه این است که دلالان برنج های خریداری شده را در انبارها نگهداشته اند و به منظور بالا بردن قیمت، عرضه را کاهش می دهند.

در شرایط عادی شالیکوبی ها در مازندران مرکز تعیین قیمت برنج در بازار هستند ولی به دلیل کمبود شالی، فعالیت این واحدها متوقف شده و تمرکز قیمت گذاری به محافل واسطه ها و فعالان در امور دلالی کشیده شده است. سالیان متمادی بازار برنج بر اساس مقدار شالی که کشاورز برای تبدیل به شالیکوبی ها عرضه می کرد ، مشخص می شد، بطوریکه کشاورزان تعادل قیمت را با عرضه شالی به شالیکوبی ها حفظ می کردند اما در یکی و دو سال اخیر با برداشت مکانیزه محصول ؛ این تعادل به هم خورده و روند ورود شالی به شالیکوبی ها نیز از بین رفته است.

 البته عوامل دیگری در افزایش قیمت برنج دخالت دارد که از جمله آن ممنوعیت واردات و تورم است.

به نظر می رسد در چنین شرایطی اگر موضوع واردات مطرح شود، دلالان و واسطه ها برنج انبار شده را عرضه کرده و با تعادل عرضه و تقاضا ،قیمت ها نیز متعادل خواهد شد.

طرح خرید تضمینی برنج ارقام پر محصول از طرح های حمایتی به کشاورزان و مصرف کنندگان است که امسال نیز دولت از طریق اداره غله مازندران حدود 46 هزار تن برنج پر محصول خریداری کرده است.

افزایش قیمت برنج ارقام محلی سبب بالا رفتن قیمت برنج های پر محصول ندا، خزر و شیرودی نیز شده است. گفته می شود ،قیمت برنج های وارداتی هندی ،تایلندی و تایوان نیز پنج تا شش درصد افزایش داشته است.  

کارشناسان کشاورزی مازندران معتقدند ،برداشت مکانیزه شالی برنج سبب شده است تا کشاورزان به محض برداشت، محصول را تحویل شالیکوبی داده و برنج حاصل از آن را بفروشند.

برداشت شالی برنج در مازندران در دو سال اخیر به وسیله کمباین های مخصوص درو صورت می گیرد و در این روش برداشت به کشاورز اجازه می دهد شلتوک برداشت شده را حداکثر 24 ساعت پس از درو خشک و در کارخانه های شالیکوبی تبدیل کند.

این درحالی است که در روش برداشت سنتی که با داس صورت می گرفت عمده شالی حاصل از خرمنکوبی معمولا توسط کشاورزان به انبارهای شخصی منتقل می شد تا به مرور زمان و حسب نیاز مالی به شالیکوبی انتقال تا به برنج سفید تبدیل شود.

شالیکاران مازندران معمولا در طول سالیان گذشته با هدف اینکه دچار کمبود نقدینگی نشوند، محصولشان را در سه نوبت روانه شالیکوبی ها می کردند تا تبدیل به برنج سفید شود.

این روش سبب می شد تا علاوه بر فعالیت نسبی و دائمی شالیکوبی ها ، تعادل بازار به خاطر متناسب بودن عرضه و تقاضا در طول سال به هم نخورد و قیمت برنج تولید داخل نیز با نوسانات کمتری همراه شود.

صاحبان واحدهای شالیکوبی می گویند که روش برداشت مکانیزه سبب شده است تا عمده شلتوک برداشت شده در مازندران در اواخر فصل تابستان و نیز فصل پاییز تبدیل به برنج شود و برخی از واحدهای شالیکوبی اکنون با کمبود شلتوک برای ادامه فعالیت مواجه شوند.

به اعتقاد آنان همین وضعیت سبب شده تا قیمت برنج روند افزایشی به خود بگیرد و با توجه به وجود تقاضا برای خرید برنج در بازار استان و وجود سفارش از استان های دیگر ، سبب افزایش 10 تا 15درصدی قیمت انواع برنج بویژه در روزهای پایانی سال شد.

بر اساس اعلام سازمان جهاد کشاورزی مازندران، از 240 هزار هکتار اراضی شالیزاری حدود 30 هزار هکتار به صورت مکانیزه نشاکاری و 130 هزار هکتار نیز به همین صورت و به وسیله دروگر های مخصوص برداشت شد.

با توجه به این که در روش برداشت مکانیزه، خوشه شالی پس از جدا شدن از ساقه خیس است و یا به صورت خیس درو می شود، به همین دلیل می بایست در اسرع وقت خوشه ها خشک شود تا دانه ها از بین نرود.

' عزیزالله شهیدی فر' کارشناس ارشد سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت: بالارفتن درصدی از قیمت برنج در ایام شب عید امر طبیعی بوده و هرساله انجام می شود اما اینکه شالی در شالیکوبی ها وجود نداشته باشد، نوسانات قیمت این محصول استراتژیک را افزایش خواهد داد.

وی با بیان اینکه شالیکاران بر اساس نیاز و حفظ نقدینگی شالی های خود را تبدیل به برنج می کنند، ادامه داد: شالیکوبی ها مرکز تعیین قیمت پایه در بازار مازندران محسوب می شوند.

وی برداشت مکانیزه را یکی از دلایل کمبود شالی و افزایش قیمت دانست و اظهار داشت: در این روش کشاورز به ناچار باید شالی را برای خشک کردن به شالیکوبی ها ببرد و از آنجاییکه روند خشک شدن و تبدیل آن به برنج سفید در یک فرایند صورت می گیرد، در این شرایط شالی در اختیار کشاورز نیست.

'احمد قربانی ' صاحب یک واحد شالیکوبی در بابل و از دست اندرکاران بازار برنج مازندران ضمن تایید افزایش قیمت برنج طارم محلی به خبرنگار ایرنا گفت : بازار برنج ارقام محلی نظیر طارم محلی و هاشمی در هفته های اخیر رونق زیادی یافته است.

وی، خاموش شدن واحدهای شالیکوبی از بهمن ماه را نسبت به سال های گذشته بی سابقه دانست و افزود : شالی برای تبدیل شدن به برنج در شالیکوبی ها وجود ندارد.   

قربانی به برداشت مکانیزه شالی برنج در سال جاری اشاره کرد و بیان داشت: از آنجایی که درو شالی با کمباین مخصوص صورت گرفته و شالی ها به صورت خیس برداشت شدند ، کشاورزان بناچار برای جلوگیری از بند دار شدن (عامل افزایش درصد شکستگی دانه برنج )، همه محصول خود را روانه شالیکوبی و تبدیل به برنج سفید کرده اند.

وی افزود : به نظر می رسد روند افزایش قیمت برنج به دلیل تقاضای بالا و کمبود عرضه در روزهای آتی سرعت بگیرد.

قربانی قیمت عمده فروشی برنج طارم محلی در شالیکوبی ها را 37تا 38هزار ریال در هر کیلو گرم عنوان کرد.

' ابراهیم قربان نژاد ' کارشناس مسوول سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت : برداشت شالی برنج در فصل زراعی گذشته در 130 هزار هکتار به صورت مکانیزه بوده که به دو روش دروگر و کمباین مخصوص صورت گرفته است.

وی اضافه کرد : امسال حدود 410 دستگاه کمباین مخصوص درو شالی، 43 هزار هکتار از اراضی شالیزاری مازندران را به صورت سرپا درو کرده است که شالی های خیس برای خشک شدن به شالیکوبی ها روانه شدند.

وی با رد این ادعا که برداشت مکانیزه عامل کمبود شالی در شالیکوبی ها نیست ، ادامه داد: 90 هزار هکتار دیگر از اراضی شالیزاری مازندران به روش دروگر برداشت شد که در این روش خوشه های جداشده از ساقه خیس نبوده و نیازی به خشک کردن به موقع نیست.

وی با تایید اینکه شالی در واحد های شالیکوبی ها بسیار کم شده است، ادامه داد: سود ناشی از افزایش قیمت برنج به جیب کشاورزان نمی رود.

وی گفت: در سال های اخیر هزینه تولید در کشت و کار شالی برنج افزایش یافته است، اما با مکانیزه شدن فعالیت های کشاورزی کاهش چشمگیری خواهد یافت.

استان مازندران حدود یک هزار و 250 واحد شالیکوبی و 240 هزار هکتار اراضی شالیزاری دارد که بر اساس آمار سازمان جهاد کشاورزی، حدود 70 درصد از اراضی شالیزاری استان زیر کشت برنج‌های ارقام محلی قرار می گیرد.

مازندران سالانه حدود یک‌میلیون و 350 هزار شلتوک برنج تولید می کند که از آن 900هزار تن برنج سفید استحصال می شود.

بر اساس آمار رسمی وزارت صنعت، معدن و تجارت ،سالانه 2/2 میلیون تن انواع برنج در کشور تولید می شود که نیاز سالانه برنج سه میلیون تن برآورد شده است که باید از طریق واردات تامین شود. در دو سال اخیر با مصوبه هیات دولت با هدف حمایت از تولیدات داخلی ،واردات برنج باید با هماهنگی استانداران شمالی ( مازندران ، گیلان و گلستان ) که 90 درصد برنج کشور را تولید می کنند ،صورت بگیرد.